Moneta, człowiek bardzo zdolny, ale porywczy, zrywa plakaty, zatrzymuje go milicja. Za swoje stanowcze poglądy Józef zostaje wyrzucony ze studiów i podejmuje pracę jako robotnik w tzw. węglobloku. Jednocześnie składa w wydawnictwie utwór literacki, w którym zawarł doświadczenia z dotychczasowego życia i pracy w nowym środowisku. Tekst został "w zasadzie" przyjęty, chociaż redaktor naczelny żąda nieznacznych, jego zdaniem, lecz kluczowych dla całości utworu korekt i zmian. Dziewczyna Józefa, Maria, którą poznał jeszcze podczas studiów, i z którą wiązał poważne plany życiowe nie aprobuje jego poglądów i zarzuca mu brak "konstruktywnego konformizmu i pokory wobec świata".
Moneta mieszka w wynajętym za kilkaset złotych obskurnym pokoiku na poddaszu, wieczorami pisze swoje, nikomu niepotrzebne "kawałki" prozy. Jego osoba wzbudza zainteresowanie milicji. Moneta nie jest nigdzie zameldowany, sprzedaje węgiel "na lewo". Jego rola w śmiertelnym wypadku, w którym został przysypany młody chłopiec jest również dwuznaczna. Kapitan MO ujawnia, że wpływ na stan świadomości chłopca miała lektura tekstów Kirkegaarda, podsuwanych mu przez Monetę. Józef oświadcza się o rękę Marii, lecz jej rodzice nie aprobują ani jego poglądów, ani stylu życia. Podczas wizyty matki w pokoiku na poddaszu Józef oszukuje ją, że powodzi mu się doskonale, a zapotrzebowanie na jego teksty jest coraz większe. Wszyscy się "jakoś" urządzają. Jego kolega, Andrzej, również wyrzucony niegdyś ze studiów, wrócił po latach i ukończył uniwersytet, na którym pracuje obecnie jako asystent. Przy pomocy protekcji wpływowych rodziców otrzymał wcześniej mieszkanie, w którego urządzeniu pomaga mu Józef. Ożenił się z Marią, byłą dziewczyną Monety. Rozmowa dawnych przyjaciół kończy się kolejnym dla Józefa rozczarowaniem, potwierdza całkowite niezrozumienie racji każdej ze stron. Po jednej ze spędzonych na pijaństwie nocy, Józef budzi się w mieszkaniu Darii. Pożycza od niej kilka tysięcy złotych na zapłacenie bieżących długów. Daria jest jedynym człowiekiem, wykazującym, zrozumienie dla jego życiowej postawy. Utworem literackim Monety zainteresowała się kinematografia; gdyby Józef zdecydował się na wprowadzenie sugerowanych poprawek, jego sytuacja społeczna i ekonomiczna uległaby radykalnej zmianie. Józef decyduje się na tę próbę. Składa też Darii propozycję małżeństwa. Przyjęcie zaręczynowe, na którym obecni są rodzice, kapitan MO, redaktor naczelny wydawnictwa, reżyser, koledzy z "węglobloku" i były dziekan, zapowiada punkt zwrotny w życiu i karierze Józefa Monety. Wódka potęguje nastrój radości i podniecenia, wygłaszane są coraz bardziej optymistyczne i bełkotliwe toasty. Toast Józefa jest jeszcze jednym zrywem w obronie własnej godności. Goście zostają wyproszeni, zaręczyny zerwane w sposób brutalny. Moneta podejmuje pracę nauczyciela w szkole średniej. Na jednej z lekcji uczniowie protestują przeciwko programowi nauczania przedmiotów humanistycznych, jawnie fałszującemu rzeczywistość i sprzecznemu z poglądami i ocenami młodego pokolenia. Józef wyrzuca z klasy najbardziej protestującego ucznia. Jest samotny i rozgoryczony.
[Waldemar Piątek, Filmowy Serwis Prasowy 1981/1]
Na podstawie opowiadania Andrzeja Pastuszka pod tytułem "Brat".
Inne tytuły: "Indeks"
Produkcja: 1977
Premiera: 25 maj 1981
Reżyseria:
Muzyka:
Obsada:
Józef Moneta
Maria
Daria
Anna, żona stryja Karola
pani Marina, sekretarka w redakcji pisma
matka Monety
matka Marii
dziekan
kapitan SB
Andrzej
redaktor naczelny
reżyser filmowy
redaktor Januszek
ojciec Monety
stryj Karol
ojciec Marii
matka Andrzeja
ojciec Andrzeja
uczeń Monety
węglarz "Kyzioł"
wozak Wiktor
-
sekretarka dziekana
przedstawiciel władz studenckich na spotkaniu z dziekanem
-
-
-
-
-
student
śpiewająca dziewczyna; nie występuje w czołówce
majster; nie występuje w czołówce
i inni
Notatki:
Film został nakręcony w 1976 roku, a jego montaż i realizacja zostały ukończone na poczatku 1977 roku. Nie trafił jednak do dystrybucji, gdyż został wstrzymany przez ówczesną cenzurę komunistyczną. Światło dzienne ujrzał dopiero podczas roku "Solidarności", gdy w 1981 roku nastąpiła jego premiera.
"Pomysł filmu narodził się z wypracowania szkolnego. Mój profesor w szkole filmowej Wojciech J. Has polecił nam podczas wakacji przygotować scenariusz filmu absolutoryjnego. Warunkiem tego scenariusza miała być adaptacja dowolnie wybranego tekstu z literatury polskiej. Ponieważ uważałem to za warunek bardzo drastyczny, postanowiłem posłużyć się tekstem opowiadania "Brat" Andrzeja Pastuszka, ale w sposób dowolny. Bohatera opowiadania przeniosłem w inne środowisko, dopisałem mu inny życiorys" - mówił Janusz Kijowski.
IMDb (angielski)
Wikipedia (polski)
01.140926
(POL) polski,
- BRAK ILUSTRACJI -
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz